लक्षण विजय वीरांचे

नकोच धरणे इर्षा, मत्सर
पाहता यश इतरांचे
स्वतःस जिंकीत जाणे
हे लक्षण विजय वीरांचे ||

जिद् मुंगीची अंगी बाणून
गरुड नजर ती स्वतःस मानून
क्रमून कणकण अंतर खडतर
झिजवून काया सदा खरेतर
ध्येय गाठणे तयांचे ||

नसे कुणाशी तुलना आणिक
झपाटणे हे त्यांचे 'टॉनिक'
हवे मना ते धरण्यासाठी
मात स्वतःवर करण्यासाठी
धडपडणे ते करांचे ||

सदोदित ते मनास बोले
'तुझियासाठी अशक्य कुठले?
कर कर कर कर सुरुवात ती
जमेल तुजला हवी बात ती'
मंत्र-जाप हे शूरांचे ||

-मनोज बोबडे

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

गावसूक्त: गावाशी जुळलेल्यांचा श्वासच जणू!

‘गावसुक्त’ वाचला आणि त्यावर लिहायचंच असं मनाने घेतलं. वाचल्यादिवसापासून त्यातील वैशिष्ट्य मला तसे करण्यासाठी सतत उद्युक्त करत राहिले. ते सांगायचे झाले तर या संग्रहातील प्रत्येक कडवे हे दुसऱ्याशी कडीप्रमाणे जुडलेले आहे. एक कडवे वाचले की, ते विचार करायला बाध्य करतेच. मग दुसरे मला वाच म्हणून खुणावत राहते. वाचीत जातो तसतसे मन रोमांचित होत जाते. चिंतानाधीन होत जाते. आणि आपण आपल्याच गावाच्या दुनयेत विहार करायला लागतो. हीच या ‘गावसूक्ताची’ खासियत आहे. त्यातील ओळनओळ मनस्पर्शी झाली आहे. पहिल्यापासून तर शेवटच्या ओळीपर्यंत साचेबद्ध असणारा हा ग्रंथ बाहेरून जेवढा सुंदर आहे, त्याहून कितीतरी पटीने तो आतून काव्यसौंदर्याने नटला आहे. गावाचं अस्सल आणि विदारक चित्रण करणारा तसेच मनाला एका वेगळ्याच भावविश्वात घेऊन जाणारा हा संग्रह सर्वच बाबतीत वैविध्यपूर्ण आहे. ही झाली ‘गावसूक्ताच्या’ कवितेतील काव्याची उजवेपणा. रचनेच्याही आगळेपणाविषयी आवर्जून बोलावे अशीच ती आहे. सर पावसाची येता लागे धरेला चाहूल आत धडपडे मुल. ही अष्टाक्षरी नव्हे, चारोळी पण नव्हे, अभंगही नव्हे, हायकू तर नव्हेच नव्हे. मग हा प्रकार आह
अधिक वाचा

नव्या वळणाची समस्या प्रधान कादंबरी ‘एन्काऊंटर’ आवृत्ती-३

इमेज
नुकतेच चंद्रपूर येथे दि. ११ जुलै २०११ ला ‘आदिवासी उलगुलान साहित्य संमेलन पार पडले.’ त्याच संमेलनात डॉ. प्रा. कुमुद पावडे यांच्या हस्ते मा. अड. एकनाथराव साळवे लिखित ‘एन्काऊंटर’ या कादंबरीची तिसरी आवृत्ती प्रकाशित करण्यात आली होती. या तिसऱ्या आवृत्तीमध्ये लेखकाने अधिकची बारा प्रकरणे जोडून कायदा, संविधान आणि वंचितांचे उत्थान याबाबत काही प्रश्न उपस्थित केलेले आहेत. विज्जू नामक माडिया आदिवासी मुलाच्या कुटुंबाची ही दीर्घ कथा विज्जुच्या निवेदनानेच वाचकांसमोर उलगडत जाते. आपल्या दुःखाचे नेमके कारण कोणते? याचा शोध घेण्याची प्रेरणा विज्जुला वडिलांकडूनच लाभलेली असते....कॉलेजात शिकत असताना तो याच शोधाच्या वाटेने जात असतो! परंतु याच्या अन्यायाचा विरोध करणाऱ्या, अपप्रवृत्तीला झीडकारणाऱ्या, शोषणाविरुध्द आवाज उठविणाऱ्या वृत्तीप्रती पोलीस यंत्रणा नक्षलवाद्यांचा हस्तक म्हणून शंका घेते. पुढे तर विज्जुच्या वडिलांना खरोखरच नक्षलवाद्यांचा हस्तक ठरवल्या जाते. पण ‘मी मरेन पण खोटे बोलणार नाही.’ असे निर्धारपूर्वक पोलिसांना सांगणारा विज्जूचा ‘बा’ मध्यमवयीन आदिवासी, प्रत्यक्ष पोलीस ठाण्यात चिरडल्या जातो.
अधिक वाचा

कृपा!

इमेज
रामेश्वर कालच नागपूरवरून गावाला परतला. दोन वर्षापासून करत आलेल्या कामाला कायमचा सलाम ठोकून तो घरी आला होता. चार-सहा दिवसापूर्वी घरच्यांनी त्याला कळविले होते, की ‘एका नावाजलेल्या कंपनीकडून तुला नोकरीचा 'कॉल' आला आहे.’ चार वर्षापासून ‘इंजिनियरिंगचे’ शिक्षण होऊन अंशकालीन काम करीत असलेल्या रामेश्वरला 'कॉल' आल्याचे ऐकल्यापासून आनंदाला पारावार उरला नव्हता. त्याला आता नोकरीचे वेध लागले होते. त्याला वाटत होते ‘हा कॉल येणे म्हणजे, बाबा म्हणतात तशी आपल्या गुरुचीच कृपा असावी!’        श्री शास्त्री महाराज हे रामेश्वरच्या कुटुंबियाचे गुरु. हे चलाख कुटूंब म्हणजे या शास्त्री महाराजांचे परम भक्त. यांच्या घरी कोणत्याही यशासाठी, भरभराटीसाठी कारणीभूत असते ती या महाराजांचीच कृपा! आताही 'कॉल' येणे ही त्या महाराजांचीच कृपा होती.        शिववर्घन हा रामेश्वरचा जीवलग मित्र. तो या महाराजांच्या कृपेविषयी रामेश्वरला एकदा म्हणाला होता, “ रामेश्वर, तुमचे जेव्हा भले होते तेव्हा या महाराजांची कृपा असते, असे तू म्हणतोस, मग मागे एकदा तुमच्या शेतीच्या प्रकरणात दोन एकर शेती विकायला लागून तु
अधिक वाचा