पोस्ट्स

2011 पासूनच्या पोेस्ट दाखवत आहे

पाऊलखुणा

माझ्या वेशितले ढग जाम पळवितो वारा तुझ्या गावात ग सखे आज पावसाच्या धारा गार पावसाच्या सरी तुझ्या गावात पडती गंध मातीतले वास अश्रू आमचे ढाळती सुक्या ढेकुळात जीव आज कोंडून मरती शिवारात गावकूस तुझ्या जळात झुरती तुझ्या वागण्याची रीत शुभ पाउलाच्या खुणा आज कळेल आम्हाला जेव्हा पेटेल वणवा आता रंग आभाळाचे माझ्या नयनात दाटे तुझ्या नसण्याचे नभ माझ्या डोळ्यात ओथंबे माझ्या संचितात रित्या कोण कोरेल अक्षर गाववेशीत शोधतो ओल्या पावसाची सर् किशोर कवठे 

चालतो वाट तो मी...

असा स्थिरतेने गडे राहतो मी परी चालतो चालतो वाट तो मी मला नाव सांगू नको तू उन्हाचे गडे सावलीला पुरा जाणतो मी तुम्ही देवतांना पूजा सर्वकाळी सदा माणसांच्या तळी नांदतो मी तसे पिळताना तुम्हा खंत नव्हती इथे काळजाना सकळ सांधतो मी मिळव तू परीने तुझ्या झेपते ते सये कुवतीने शिधा रांधतो मी पुरुष मी म्हणुनी कसा गर्व राखू करी बळ तुझ्याही असे मानतो मी कशाला कुणाशी फुका दोष द्यावा परी शोषकांचा पिळीन कान तो मी मनोज बोबडे 

तुझ्यामुळे

इमेज
बाबा तुझ्यामुळे हे धन्य इमान झाले तुझ्यामुळेच 'मानी' हे वर्तमान झाले वर्जू कुणास आता हृदयी कुणास घेऊ बालिश प्रश्न सारे माझे गुमान झाले तरवार विवेकवादी तुझी अम्हा मिळाली हाताळता तीयेशि पिळणे किमान झाले मानव प्रेम आता परमोच्च मानतो मी ते भेदभाव सारे कास्पटा  समान झाले आम्हा थिटीच होती ती वितभर दुनिया आता हे मालकीचे बघ आसमान झाले मनोज बोबडे (व्हीलचेअर मधून)

पूजापाठ

पूजेच्या निमित्ते| बदाम खारका| मागतो सारखा| पुजारी तो|| अनाजाने थैली| भरुनिया घट्ट| दक्षिणाही लठ्ठ| हवी त्याला|| पुजेला सफल| करण्यास चट| हवाच तो भट| वादे सदा|| प्राबल्य राखण्या| माहात्म्य सांगती| स्थान ते ठेवती| आरक्षित|| दुःखी, भयग्रस्त| जनतेस भोळ्या| सांगून कागाड्या| लुबाडती|| आपल्या विवेका| विचारावे सत्य| किती अशा तथ्य| प्रकारात|| गाडगेबाबा ते| म्हणे या नादात| फुका या फंदात| पडू नका|| मनोज बोबडे (‘व्हीलचेअर’मधून)

विचारधन २

धर्म ...धर्माला घरापुरते मर्यादित ठेवले तरी लोकांच्या हृदयातील भेदभाव वाढत नाहीत का? देशाला संपूर्ण स्वातंत्र्यप्राप्तीचे ध्येय गाठण्यावर धर्माचा काही परिणाम होत नाही. आजकाल संपूर्ण स्वातंत्र्याचे उपासक असलेले सदगृहस्थ धर्माला बौद्धिक गुलामी म्हणतात. त्यांचे असे म्हणणे आहे की, “ ईश्वर हा सर्वशक्तिमान आहे. मानव मात्र काहीच नाही, केवळ मातीची कठपुतळी आहे. असे मुलांना सतत सांगणे म्हणजे मुलांना कायम स्वरूपी कमकुवत बनविणे होय. त्यांची मानसिक शक्ती आणि त्यांचा आत्मविश्वासच कमकुवत बनविणे आहे.....                                 (शहीद भगत सिंह समग्र वाड्मय. पृ. २०७) आत्म्याचे अमरत्व ...अमरात्वावर ज्यांचा विश्वास आहे असा एखादा माणूस जर तुम्हाला भेटला तर मग तुमची कोणतीच इच्छा अपुरी राहणार नाही. हे नक्की समजा, की तुम्ही त्याच्या सर्वच वस्तू घेऊ शकता-अगदी तुम्हाला वाटले तर तुम्ही जिवंतपणी त्याची कातडीही सोलून घेऊ शकता. आणि तो ती तुम्हाला देण्यास आनंदाने तयार होईल....                                  (अप्टन सिंक्लेयर ४०३ सी. जी.) ईश्वर ...परमेश्वराने हे दुःखाने भरलेल

बिनसायसे घडे न काही

इमेज
नवल नको रे मना बाळगू सृष्टी ही चालते कशी? जीवित सार उरात पुरे घेऊन निपजली उमलायाशी चालक नच आणिक कोणता खुद्द चराचर फुलफळणारे मातीमधले निरासवे बीज अंकुरण्याशी धडपडणारे बिनसायासे घडे न काही कार्य कारणासवे जागती जयास काही हवे हासण्या स्वार्थ न्याये अन्यास मागती कोण कोठला देव येतसे गरज जाणोनी देण्या भौतिक? सुखे नांदतो इथेच नर तो मिळवील जो कष्टाने मौतिक इथे प्रेमाने भरभरला तो मानवतेची चाळ जयाला वागणे सिमाहीन असेल ज्याचे सृष्टी ही नच दे स्थान तयाला मनोज बोबडे (‘परिमळ’ मधून) 

विजय

मातेच्या टेकून ताठ शीर चरणाशी निघे वीर जय संपादन करण्याशी ते लक्ष्य एकले उरात घेऊन जाता रांगडा धुमाकूळ रणात माजला होता त्या समर वीराने दश शकले पाडून हद्दी फडकीला निशाण तो गाडून जय-अभिमाने फुगून आली छाती अन् प्रिय आईची मस्तकी लावली माती त्या वीर कृतीने विजयी झाला देश जनतेत अन् सुटले ईश पूजण्या आदेश प्रारब्ध कुणी, कुणी म्हणती सुकृत याशी नच वावच इथल्या मिळतो सत्कार्माशी! मनोज बोबडे (‘परिमळ’ या कवितासंग्रहातून)

त्याग भोगीच बरवा

ह्या जगात सारंच आहे, नाही असं काहीच नाही. तरी माणूस साऱ्याच गोष्टींचा अंगीकार करून जगू शकत नाही. त्याला जेवढ्या गोष्टींची गरज आहे तेवढ्याच अंगीकारून तो आनंदाने नांदू शकतो. आणि शक्याशक्यतेच्या दृष्टीने बघता हाच न्याय आहे. फक्त दोनच गोष्टींनी साकारलेलं हे जग ...यात कोणत्या एकाशी सलगी केली की दुसऱ्याशी विलग व्हावेच लागते.       तसे दोन्हीन्च्यामध्ये राहून स्वर्णमध्य साधत माणूस आपले जगणे सुकर करू शकतो. परंतु त्यात दुटप्पीपणाचा आरोप भाळी येण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. म्हणून आपल्या बुद्धीच्या, मनाच्या, विचाराच्या अनुरूप असणाऱ्या गोष्टींचा स्वीकार न्यायाचा ठरतो.       निक्या सत्वामध्ये मोडणाऱ्या, स्वतःला स्वास्थ्यकारक ठरणाऱ्या, मनाची घुसमट न करणाऱ्या बाकी फोलपट, अप्रिय वजा केल्या जाणाऱ्या बाबी अनुकरणीय ठरायला हव्यात! मानवतेला उजागर करणाऱ्या नीतीमूल्यांचे समर्थन करणे केव्हाही सत्कार्यच ठरू शकते, कोण्या सीमित व्यवस्थेला, वर्तुळप्रीय भावनेला, स्वश्रेष्ट-परदुष्टपणाच्या विचाराला थारा देणाऱ्या मानसिकतेला ‘विकृती’ हीच संज्ञा योग्य म्हणायला हवी.       जीव हा कोणताच अकर्मी असू शकत अनाही.

गोड तुझा अनुराग

कसे भावनेने व्याप्त आई तुझे अंतरंग माझ्या मनात दाटले असे विचार तरंग तुझ्यामुळे ह्या जीवास मिळे पाहण्यास जग देई चैतन्य मानसी गोड तुझा अनुराग खल औलादीस राहे कुठे ऋणाची जाणीव कलेवरात टाकते तूच वात्सल्याने जीव माये माझे माऊली गे ममतेचा तू सागर हीन शिणल्या जीवास तूच विसाव्याचे घर तुझ्यामुळेच माऊली बालकाचे संगोपन मानवता उभी आहे तग धरुनी अजून प्रिय आईपरी कोण साऱ्या ब्राह्मडात आहे यावे-यावे सांगण्यास ‘मन्या’ इथे वाट पाहे! मनोज बोबडे  

विज्ञानाच्या नावे,

विज्ञानाचे नाव घेऊनी इथे चाले धडपड मोठीशी पहाड भव्य सिद्ध कराया झटे कुणी सागरगोटीशी वाऱ्यावरचा फक्त पुरावा कार्य नसे ना कारणही ते शब्दांच्या त्या केवळ राशी दिव्य गोडवा सोबत घेते वास्तवतेचे मानकरी ते तरी अनाकलनियच प्यारे व्यर्थ मानती सहज गमे ते स्वीकार करती अतर्क्य सारे अस्थिर मेंदूची रिती ही काळ लोटता विवेक ढळतो स्वार्थ पारायण व्यक्ति तेव्हा वैचारीकही तडजोड करतो तडजोडीने या सत्य संभ्रमे न्याय भल्याचा होई ऱ्हास चमत्कृतीच्या बाबी साऱ्या सत्यपणाचा देई भास सुद्न्य जणांनी म्हणून करावा विचार मानवजातीचा घात करावा दुष्ट अशा या अतर्क्य चलाख नीतीचा मनोज बोबडे 

पश्चाताप?

इमेज
“ सुमे, आकारे तुले पाहाले पावने आले, लवकर ये, झालं नाय का खेलनं-बिलनं? ” सुमीच्या मायनं अशीच हाक मारली होती. जेव्हा तिला बघायला पाहुणे आले होते. सुमीनं नुकताच चवदाव्या वर्षातून पंधराव्यात प्रवेश केला होता. त्या देखण्या, मित् भाषी, शांत सुमीला लग्न म्हणजे ढोल, ताशे, सनईच्या तालावर नाचणे आणि लोकांच्या प्रचंड उपस्थितीत पंच पक्क्वन्नाचा सोहळा पार पडणे व नवऱ्यासोबत सासरी जाणे यापलीकडे दूरपर्यंत थांग पत्ता नव्हता. ती अल्लड किशोरवयीन पोर आई बाबांच्या म्हणण्यानुसार लग्न बेडीत अडकणार होती.        “ पोरगं पाहाले बेस हाये, धा एकर वावराचा मालक हाये आन् लाथ मारल तेथं पानी काढायची त्याच्यामंदी धमकही हाये, आमच्या सुमीचा आन् पोराचा जोडा संभू पार्वती सारखा सोभून दिसते. ” आई बाबांची पोराच्या पसंती विषयीची चर्चा सुमी चोरून ऐकत होती. आपले लग्न होणार या विचाराने सुमीच्या मनात आनंद संचारला होता. सुमी गोल गिरकी घेत बाहेर नाचत पळत सुटली.        २४ मार्च १९८८ रोजी सुमीचे चार हात झाले. आता सुमी दिवाकरची अर्धांगीनी झाली होती. होतकरू, नव्या-नव्या युक्तीने पैसा कमविण्यास धडपडणारा दिवाकर आपले गाव सोडून